Psikoterapiye Başlamadan Önce Bilmeniz Gerekenler

Psikoterapi, yalnızca belirli semptomları hafifletmek değil, kişinin kendini, ilişkilerini ve yaşamını yeniden anlamlandırmasını hedefleyen derin bir süreçtir. Ancak bu sürecin etkili olabilmesi, terapiye başlarken bilinçli adımlar atmaya ve bazı temel noktaları göz önünde bulundurmaya bağlıdır. Aşağıdaki maddeler, terapiye başlamadan önce hem sürece hem de kendi beklentilerinize dair netlik kazanmanıza yardımcı olabilir.

1. Terapiye başlama motivasyonunuzu netleştirin

Başlama motivasyonunu belirlemek, terapinin yönünü ve hedeflerini netleştirir. Literatür, terapötik hedeflerin danışan tarafından sahiplenildiğinde sürecin daha etkili olduğunu göstermektedir (Tryon & Winograd, 2011).

2. Terapi hedeflerinizi belirleyin

Belirli, ölçülebilir ve ulaşılabilir hedefler belirlemek, ilerlemenin değerlendirilmesini kolaylaştırır. Hedef belirleme, özellikle bilişsel davranışçı terapi gibi yapılandırılmış yaklaşımlarda terapötik etkinin önemli bir bileşenidir (Kazantzis et al., 2018).

3. Doğru terapisti seçmek için araştırma yapın

Terapist–danışan uyumunun (terapötik ittifak) terapi sonucunun en güçlü yordayıcılarından biri olduğu birçok meta-analizde gösterilmiştir (Norcross & Lambert, 2018). Terapistin eğitim, uzmanlık ve etik duruşunu incelemek, bu uyumu artırma olasılığını yükseltir.

4. Kullanılan terapi yaklaşımlarını öğrenin

Terapi yaklaşımları (ör. BDT, EMDR, Şema Terapi) amaç, teknik ve süre açısından farklılık gösterir. Amerikan Psikoloji Derneği’nin kanıta dayalı uygulama kılavuzları, danışanın terapi yaklaşımı hakkında bilgilendirilmesinin sürece bağlılığı artırdığını vurgular (APA Presidential Task Force, 2006).

5. Terapi süresine ve sıklığına hazırlıklı olun

Araştırmalar, düzenli seans sıklığının (çoğunlukla haftada bir) terapötik ittifakı ve iyileşme hızını desteklediğini göstermektedir (Swift & Greenberg, 2012). Ancak bu, sorunun türü, kullanılan yöntem ve terapötik hedeflere göre değişebilir.

6. Terapi sürecinin bir işbirliği olduğunu unutmayın

Terapide aktif katılım, terapötik değişimi güçlendirir. Özellikle seanslar arasında verilen ev ödevlerinin uygulanması, terapötik kazanımların kalıcılığını artırır (Kazantzis et al., 2016).

7. Terapötik ittifakı önemseyin

Horvath ve arkadaşlarının (2011) 200’den fazla çalışmayı kapsayan meta-analizi, terapötik ittifakın terapi sonuçlarıyla güçlü ve tutarlı bir şekilde ilişkili olduğunu göstermektedir. Kendinizi terapistinizle güvende hissetmeniz, süreçten alacağınız faydayı belirleyici biçimde etkiler.

8. Gizlilik ilkesini öğrenin

Etik kurallar ve mesleki yasalar, danışan–terapist arasındaki bilgilerin gizliliğini korur. Ancak intihar riski veya başkalarına ciddi zarar verme tehlikesi gibi durumlarda gizlilik sınırlı olabilir (Behnke & Younggren, 2011). Bu istisnaları bilmek güvenli bir terapötik çerçeve oluşturur.

9. Terapiye dair beklentilerinizi netleştirin

Constantino ve arkadaşları (2018), beklentilerin terapötik sonuçları anlamlı biçimde etkilediğini ortaya koymuştur. Başlangıçta süreçten ne beklediğinizi ve terapistinizin size ne sunabileceğini konuşmak, yanlış anlamaları önler.

10. Zorlanmaya hazırlıklı olun

Psikoterapi, özellikle travmatik anılar veya zorlayıcı duygular üzerinde çalışıldığında geçici rahatsızlık yaratabilir. Bu, değişim sürecinin doğal bir parçasıdır ve “tedaviye bağlı rahatsızlık” (treatment-related discomfort) terapötik ilerlemenin habercisi olabilir (Castonguay et al., 2010).

Sonuç olarak, terapiye başlamadan önce bu noktaları göz önünde bulundurmak, hem sürecin sağlıklı ilerlemesine hem de kişisel gelişiminize önemli katkılar sağlar. Hazırlıklı olmak, terapiyi yalnızca bir “yardım alma” süreci olmaktan çıkarıp, hayatınızı dönüştüren bir yolculuğa dönüştürebilir.

Kaynakça

• American Psychological Association Presidential Task Force on Evidence-Based Practice. (2006). Evidence-based practice in psychology. American Psychologist, 61(4), 271–285. https://doi.org/10.1037/0003-066X.61.4.271

• Behnke, S. H., & Younggren, J. N. (2011). Confidentiality in the treatment of adolescents. Professional Psychology: Research and Practice, 42(5), 354–359. https://doi.org/10.1037/a0025602

• Castonguay, L. G., Boswell, J. F., Zack, S. E., Baker, S., Boutselis, M. A., Chiswick, N. R., ... & Borkovec, T. D. (2010). Helpful and hindering events in psychotherapy: A practice research network study. Psychotherapy Research, 20(4), 433–447. https://doi.org/10.1080/10503301003645796

• Constantino, M. J., Vîslă, A., Coyne, A. E., & Boswell, J. F. (2018). Expectancy effects in psychotherapy. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 86(2), 149–163. https://doi.org/10.1037/ccp0000268

• Horvath, A. O., Del Re, A. C., Flückiger, C., & Symonds, D. (2011). Alliance in individual psychotherapy. Psychotherapy, 48(1), 9–16. https://doi.org/10.1037/a0022186

• Kazantzis, N., Deane, F. P., Ronan, K. R., & L’Abate, L. (2016). Using homework assignments in cognitive behavior therapy. Routledge.

• Kazantzis, N., Whittington, C., & Dattilio, F. M. (2018). Meta‐analysis of homework effects in cognitive and behavioral therapy: A replication and extension. Clinical Psychology: Science and Practice, 25(2), e12242. https://doi.org/10.1111/cpsp.12242

• Norcross, J. C., & Lambert, M. J. (2018). Psychotherapy relationships that work III. Psychotherapy, 55(4), 303–315. https://doi.org/10.1037/pst0000193

• Swift, J. K., & Greenberg, R. P. (2012). Premature discontinuation in adult psychotherapy: A meta-analysis. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 80(4), 547–559. https://doi.org/10.1037/a0028226

• Tryon, G. S., & Winograd, G. (2011). Goal consensus and collaboration. Psychotherapy, 48(1), 50–57. https://doi.org/10.1037/a0022061