Travma Sonrası İyileşmeyi Destekleyecek Eylemler ve Kaçınılması Gerekenler

Travmatik bir deneyim, hayatın akışını sarsabilir ve güven duygusunu zedeleyebilir. Böyle bir süreçte ne yapmanız, ne yapmamanız gerektiği konusundaki belirsizlik, iyileşme yolculuğunu zorlaştırabilir. Bu belirsizlik son derece doğaldır; travmadan sonra duygusal, bilişsel ve fiziksel tepkiler karmaşık ve dalgalı olabilir.

Bu yazı, bilimsel araştırmaların ışığında, iyileşme sürecini destekleyebilecek adımları ve süreci zorlaştırabilecek bazı yaygın tuzakları paylaşmayı amaçlıyor. Buradaki öneriler, her bireyin iyileşme yolunun kendine özgü olduğunu unutmadan, genel bir rehber niteliğinde hazırlanmıştır.

İyileşmeyi Destekleyen Eylemler

1. Destek ağınızı kullanın Güvenilir aile üyeleri, arkadaşlar veya destek gruplarıyla bağlantıda kalmak, yalnızlık hissini azaltır ve duygusal iyileşmeyi hızlandırabilir (Pfeiffer et al., 2011).

2. Günlük rutini sürdürmek Mümkün olduğunda yemek, uyku ve temel günlük aktivitelerde düzeni korumak, sinir sistemine güvenlik sinyalleri verir (Hobfoll et al., 2007).

3. Duyguları ifade etmek Hislerinizi güvenilir bir ortamda sözlü, yazılı veya sanatsal yollarla ifade etmek, travmanın etkilerini işlemede önemli bir adımdır (Pennebaker & Seagal, 1999).

4. Fiziksel hareketi ihmal etmemek Yürüyüş, yoga veya hafif egzersizler, hem bedensel gerilimi azaltır hem de ruh halini düzenleyen biyokimyasal süreçleri destekler (van der Kolk, 2014).

5. Profesyonel destek almak Travma konusunda deneyimli bir ruh sağlığı uzmanıyla çalışmak, güvenli bir çerçevede iyileşme sürecini yapılandırmaya yardımcı olur.

Kaçınılması Gereken Yaygın Tuzaklar

1. Tamamen içe kapanmak Kendinizi tamamen izole etmek, olumsuz düşünce döngülerini derinleştirebilir ve iyileşme süresini uzatabilir (Williams et al., 2002).

2. Sürekli yeniden tetikleyici içeriklere maruz kalmak Travma ile ilgili görüntüler, haberler veya konuşmalara aşırı maruz kalmak, sinir sisteminde yeniden tehdit algısı oluşturabilir.

3. Kendinizi “hemen toparlanmaya” zorlamak İyileşme süresi kişiden kişiye değişir. Aceleci beklentiler, hayal kırıklığını ve öz eleştiriyi artırabilir.

4. Yoğun alkol veya madde kullanımı ile baş etmeye çalışmak Kısa vadede rahatlatıcı gibi görünse de uzun vadede travmanın etkilerini derinleştirebilir (Najavits, 2002).

5. Fiziksel sağlığı tamamen ihmal etmek Uyku, beslenme ve hareket gibi temel ihtiyaçların karşılanmaması, hem bedenin hem de zihnin toparlanma kapasitesini düşürür.

Sonuç

Travma sonrası iyileşme, doğrusal ilerleyen bir süreç değildir. Zaman zaman geriye dönüşler olabilir, bu durum normaldir. Önemli olan, destekleyici kaynaklara yönelmek ve süreci kendi hızınızda, güvenli bir şekilde sürdürmektir. İyileşme, hem bireysel hem de ilişkisel kaynaklarla beslenen çok boyutlu bir yolculuktur. Kaynakça

• Hobfoll, S. E., Watson, P., Bell, C. C., Bryant, R. A., Brymer, M. J., Friedman, M. J., ... & Ursano, R. J. (2007). Five essential elements of immediate and mid–term mass trauma intervention: Empirical evidence. Psychiatry, 70(4), 283–315.

• Najavits, L. M. (2002). Seeking safety: A treatment manual for PTSD and substance abuse. Guilford Press.

• Pennebaker, J. W., & Seagal, J. D. (1999). Forming a story: The health benefits of narrative. Journal of Clinical Psychology, 55(10), 1243–1254.

• Pfeiffer, P. N., Heisler, M., Piette, J. D., Rogers, M. A., & Valenstein, M. (2011). Efficacy of peer support interventions for depression: a meta-analysis. General Hospital Psychiatry, 33(1), 29–36.

• van der Kolk, B. A. (2014). The body keeps the score: Brain, mind, and body in the healing of trauma. Viking.

• Williams, K. D., Forgas, J. P., & von Hippel, W. (2002). The social outcast: Ostracism, social exclusion, rejection, and bullying. Psychology Press.